تاریخچه معماری ایران به عقیده استاد هادی میرمیران

تاریخچه معماری ایران به عقیده استاد هادی میرمیران

دکوراسیون رامسین: در دوره های مختلف تغییر و تحولات زیادی در زمینه معماری معاصر ایران رخ داده است.  توجه به معماری گذشته از حمله موضوعاتی است که استاد سیدهادی میرمیران، در اغلب سخنرانی‌ها و نوشته‌هایش، به آن پرداخته است.

سید هادی میرمیران متولد ۲۳ اسفند ۱۳۲۳ در قزوین و در گذشته ۲۹ فروردین ۱۳۸۵ در برلین، مهندس، استاد دانشگاه و معمار ممتاز ایران بود.

وی چهار دهه فعالیت حرفه‌ای در زمینه معماری داشت. از میان آثار وی می‌توان به طراحی شهر جدید بهارستان در اصفهان، ساختمان کانون وکلای دادگستری مرکز، ساختمان کنسولگری ایران در فرانکفورت، ساختمان مرکزی بانک توسعه صادرات ایران، ساختمان مجموعه ورزشی رفسنجان، طرح ساختمان کتابخانه ملی ایران، طرح ساختمان فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران و طرح ساختمان موزه ملی آب اشاره کرد. از مهمترین ویژگی‌های معماری او حفظ روح معماری کهن ایران با روش‌های نوین بود.

به عقیده این استاد، معماری معاصر ایران اگرچه در بخش عمده خود، همواره دغدغه تاریخ معماری ایران را داشته و تلاش‌هایی را در جهت برقراری پیوند با معماری گذشته و تداوم آن به عمل آورده است، ولی توجه معماری ایران به معماری گذشته، بیشتر سطحی و ظاهری بوده و توجه چندان عمیقی به روح کلی معماری گذشته و نیز اصول و مبانی آن و به‌ کارگیری این اصول و به ویژه تکامل آن، نداشته است.

از نگاه او شروع معماری معاصر ایران را می‌توان از حدود سال ۱۳۰۰ شمسی به بعد تخمین زد؛ دورهای که در اثر تحولات سیاسی و اجتماعی، جریان زندگی اجتماعی و اقتصادی ایران تغییر کرد، سیمای شهرهای ایران متحول شد و ساختمان‌های جدیدی متناسب با نیازهای زندگی مدرن، مانند واحدها و مجموعه‌های مسکونی جدید، ادارات، کارخانجات، بانکها، ایستگاههای راه آهن، دانشگاهها و …، در شهرها به وجود آمدند. این بناها بر خلاف بناهای قبل از تاریخ معاصر که به دست معماران سنتی طراحی و ساخته می شدند، به تدریج به دست معماران تحصیلکرده طراحی گردیدند که این معماران در ابتدا عمدتاً غیرایرانی بودند و سپس اندکاندک معماران ایرانی که در مدارس معماری خارج از ایران تحصیل کرده بودند و به دنبال آن، با ایجاد اولین مدرسه معماری ایران در حدود سالهای ۱۳۲۰، معماران دانش‌آموخته در داخل ایران، نیز به آنها اضافه شدند.

میرمیران با پیش‌فرض آغاز معماری معاصر ایران از اوایل سده شمسی اخیر، تاریخ معماری معاصر ایران را، از نظر چگونگی توجه به معماری گذشته، به چهار دوره مختلف تقسیم کرده است:

دوره اول: از ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰

دراین دوره، آثار مهم معماری غالباً به سفارش حاکمیت (پهلوی اول) و به دست معماران خارجی ساخته می‌شد، بناهایی با معماری حجیم و سنگین که در آنها سعی شده بود معماری گذشته ایران، به ویژه معماری دوران هخامنشی و ساسانی، مورد توجه قرار گیرد، توجهی صرفاً محدود به تکرار سطحی و ظاهری عناصر و شکل‌های بناهای عظیم و باشکوه معماری گذشته ایران. البته در این دوره کارهای دیگری نیز ساخته شدند که در آنها عناصری از معماری دوره اسلامی ایران با عناصری از معماری اروپایی در هم آمیخته شده بود. عمده آثار این دوره، بجز چند اثر معدود مانند موزه ایران باستان، کار آندره گدار، به رغم خلوص، استواری و استحکام‌شان، از ارزش چندانی، به لحاظ برقراری پیوندی عمیق با گذشته، برخوردار نیستند.

دوره دوم: از ۱۳۲۰ تا اواخر دهه ۱۳۴۰

در این دوره که از آغاز حکومت پهلوی دوم شروع می‌‌شود، کارهای مهم معماری عمدتاً به دست چند معمار ایرانی، مانند محسن فروغی، هوشنگ سیحون و عبدالعزیز فرمانفرماییان ساخته می‌‌شد. بناهای این دوره بر اساس اصول و مبانی معماری مدرن شکل می‌گرفتند، اما کماکان توجه به معماری گذشته، در قالب استفاده از الگوها و هندسه معماری ایران، در آنها به چشم می‌خورد. اگرچه این توجه از کیفیتی معمارانه‌تر نسبت به دوره‌های قبل برخوردار بود، لیکن به زعم میرمیران، در این دوره نیز کار مهمی در به‌کارگیری اصول و مبانی معماری ایران و تکامل آن به انجام نرسید. از برجسته‌ترین کارهای این دوره، می‌توان به آرامگاه بوعلی سینا در همدان ، کار هوشنگ سیحون اشاره کرد.

دوره سوم: از اواخر دهه ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷

دوره سوم معماری معاصر ایران همزمان با سال‌های آخر معماری مدرن است، دوره‌ای که معماری مدرن با چالش‌های جدی روبه‌روست و به تدریج یک جریان تاریخ‌گرا در بطن آن شکل می‌گیرد. معماران ایرانی این دوره، همچون نادر اردلان، کامران دیبا و حسین امانت، در پی پدیدآوردن آثاری بودند که پیوندی عمیق‌تر با معماری گذشته ایران برقرار سازند. آثار این معماران که از نمونه‌های خوب آنها می‌توان به مرکز آموزش مدیریت، کار نادر اردلان و موزه هنرهای معاصر، اثر کامران دیبا اشاره کرد، در ایجاد رابطه با معماری گذشته، نسبت به آثار دوره‌های قبلی، در سطحی بالاتر قرار می‌گیرند.

تاریخچه معماری ایران به عقیده استاد هادی میرمیران

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا